Göz Taraması

Göz kontrolleri neden önemlidir?

Ciddi görme sorunlarını erken teşhis etmek için, yeni doğan bebeklere ve küçük çocuklara rutin göz kontrolleri yapılır. Herhangi bir göz sorunu ne kadar erken saptanırsa gerekli tedavi ve destek o kadar erken başlanır.

Çocuklar görme sorunları olduğunu fark etmeyebilirler, bu nedenle rutin testler olmadan bir sorunun fark edilememe riski vardır. Ülkemizdeki çocukluk çağı görme kayıplarının %69,6’sı önlenebilir nedenlere bağlıdır (katarakt, ROP, kırma kusurları). Bu onların gelişimini ve eğitimini etkileyebilir.

 

Bebeklerde ve çocuklarda göz problemlerinin nedenleri:

Göz testleri sırasında tespit edilebilecek göz problemleri şunlardır.

 

KONJENİTAL KATARAKT: Göz merceğindeki bulutlu yamalar, doğumdan itibaren vardır.

• ROP: Prematüre retinopatisi düşük doğum ağırlıklı ve erken doğan bebeklerde görülen retinal damarların anormal proliferasyonuna bağlı bir hastalıktır. İngilizce Retinopathy of Prematurity denen hastalığın kısaltması olan “ROP” adı pratikte sık kullanılmaktadır. 32 hafta ve altındaki tüm prematüreler ve 1500 gram ve altında doğan tüm bebekler 4. haftada Prematüre Retinopatisi için göz hekimi muayenesi ile değerlendirilir.

• RETİNOBLASTOM: retinanın sinir tabakasından köken alan çocukluk çağına ait habis bir tümörüdür. Geç kalınan vakalarda göz kaybı kaçınılmaz olduğu gibi bazı vakalar maalesef ölümle sonuçlanır.

• TEMBEL GÖZ (AMBLİYOPİ): Gözlerde veya görme yollarında bilinen bir sorun olmamasına rağmen, görme keskinliğindeki azalmadır. Göz tembelliği, her iki gözde de görülebilir ve görme azlığının önlenebilir bir nedenidir.  Görme gelişimi için önemli olan 0-7 yaştır, göz tembelliği bu dönemde gelişebilir. Göz tembelliği, tanı konduğunda tedavisi mümkün bir görme problemidir. Görmenin normal gelişimini engelleyecek risk etmenlerini saptamak ve yetersiz görmesi olan olguları erken dönemde tanımak, tedavi etmek için 36-48 aylık çocuklara ve okul çağı çocuklara (ilkokul 1. sınıflara) Görme Taraması Programı başlatılmıştır.

• ŞAŞILIK: Gözlerin farklı yönlere baktığı rahatsızlıktır.

• MİYOPİ: Uzaktaki nesneler bulanık, yakındaki nesnelerin net bir şekilde görülebilir.

• HİPERMETROPİ: uzaktaki nesneler net, yakındaki nesneler bulanık görülebilir.

• ASTİGMAT: gözün önündeki şeffaf tabakanın (kornea) mükemmel şekilde kavisli olmadığı durum

• RENK GÖRME EKSİKLİĞİ: renkleri görmede veya farklı renkleri ayırt etmede zorluk vardır. Erkeklerde kızlardan daha yaygındır.

 

Çocuğumun gözleri ne zaman kontrol edilecek?

Doğumdan sonraki 72 saat içinde: yenidoğanın fizik muaynesinin bir parçası olarak çocuk doktoru tarafından kontrol edilir.

 

• 6 ila 8 haftalık: Doğumdan hemen sonra fark edilmeyen bariz sorunları kontrol etmek için yapılan bir takip fizik muayenesidir. Kırmızı refleks testi genellikle yeni doğan kontrollerinin bir parçası olarak bebeğinizin gözlerinin genel bir muayenesiyle birlikte yapılır. Gözleri büyüten ve net bir şekilde incelenebilmeleri için bir ışık kullanan oftalmoskop adı verilen bir aletin kullanılmasını içerir. Bebeğinizin gözlerine ışık geldiğinde, geri yansıdığı için kırmızı bir yansıma görülmelidir. Beyaz bir yansıma, göz sorununun işareti olabilir. Kırmızı refleks testi çocuk hekimi tarafından yapılarak; Retinoblastom, Konjenital Glokom ve Konjenital Katarakt ekarte edilir.
• Yaklaşık 1 yıl veya 2 ila 2 buçuk yıl arasında: Çocuğun sağlık ve gelişim değerlendirilmelerinin bir parçası olarak, görme yeteneğiyle ilgili herhangi endişeniz olup olmadığı sorulabilir. Gerekirse göz testleri yapılabilir.
• Yaklaşık 4 veya 5 yaşında görme taraması: gözde azalmış görme olup olmadığını kontrol eder. Amaç, herhangi bir sorunu erken tespit etmek ve gerektiğinde tedavi verebilmektir.

*Ülkemizde okul öncesi dönemde 36-48 aylık çocuklara ve İlköğretim 1. sınıf öğrencilerine göz taraması yapılmaktadır.

*Ailenizde şaşılık, tembel göz, konjenital katarakt veya konjenital glokom gibi çocukluk çağı göz sorunları öyküsü varsa, göz taraması özellikle önemlidir.

*Çocukta serebral palsi, Down Sendromu, genetik, metabolik hastalık varlığında da göz taraması önemlidir.

*Çocuğunuzun gözleri veya görme ile ilgili herhangi bir endişeniz varsa, çocuklara her yaşta görme testi yapılabilir. Okumaları, hatta konuşmaları bile gerekmez. Bir sorun ne kadar erken alınırsa o kadar iyidir.

 

Daha Büyük Çocuklarda Göz Probleminin Belirtileri Nelerdir?

✓Gözler aynı yönü göstermeyebilir,
✓Baş ağrısı veya göz yorgunluğu,
✓Okuma sorunları; örneğin, kitapları yüzlerine yakın tutmaları gerekebilir ve düzenli olarak yerlerini kaybedebilirler,
✓El-göz koordinasyonu ile ilgili sorunlar; örneğin, top oyunları oynamakta zorlanabilirler,
✓Alışılmadık derecede sakarlık olabilir,
✓Düzenli olarak gözlerini ovuşturmak,
✓Televizyona çok yakın oturmak.