Meme Sorunları

Bazı meme durumları emzirme güçlüklerine yol açabilir.

✓Düz veya içe çökük meme başları, büyük ya da uzun meme başları,
✓Göğüste tıkanıklık, birikme,
✓Kanal tıkanıklığı ve mastit,
✓Ağrılı ve çatlak meme uçları.

Bu durumların tanınması ve tedavisi hem anneyi rahatlatma hem de emzirmenin devamı açısından önemlidir. Birçok değişik şekilde ve boyutta göğüs vardır; bebekler hemen hepsinden emebilir.

 

 1)DÜZ VE İÇE ÇÖKÜK MEME UÇLARININ DÜZELTİLMESİ:

Doğum öncesi tedavi genellikle yararsızdır. Meme ucunu germek ya da meme kılıfı takmak işe yaramaz.
Annenin özgüveni önemlidir; başta zor olabilir, fakat sabır ve kararlılıkla doğumdan sonraki iki hafta içinde memelerinin gelişir ve yumuşayacaktır.
Kaldı ki bebek meme ucunu değil, memenin kahverengi dokusunu emmektedir. Bu arada bebek emdikçe memeyi ve ucunu dışarıya çekecektir.
Bazen bebeğin pozisyonunu değiştirmek memeye yerleşmesini kolaylaştırır. Bazı anneler koltukaltı pozisyonunun işe yaradığını söylerler.
Bazen emzirme öncesinde meme ucunun çıkmış olması bebeğin yerleşmesini kolaylaştırır. Bunun için meme ucunun uyarılması bazen yeterli olur. Bu durumda meme pompası ya da şırınga metodu da kullanılabilir.
Bazen memenin elle şekillendirilmesi de bebeğin işini kolaylaştırır. Elle şekillendirme için avuç memeyi aşağıdan desteklerken başparmakla da yukarıdan yavaşça bastırılır. Eli meme ucundan uzak tutmaya özen gösterilmelidir.

İlk iki hafta başarılı emzirme yapılamamışsa, şunlar denenir:

✓Anne sütünün bebeğe bardakla verilmesi; anne sütünün boşaltılması memeyi yumuşatacağından bebeğin memeyi almasını kolaylaştırır, aynı zamanda süt üretiminin devamını sağlar.

✓Biberon kullanımı bebeğin memeyi almasını zorlaştıracağından bundan kaçınılmalıdır!

✓Anne sütünün doğrudan bebeğin ağzına sağılması; bazı anneler bunu çok yararlı bulurlar. Bebek sütü doğrudan alacağından sinirlenmez, hatta emmeye bile daha istekli olabilir.

✓Bebeğe sık sık memeyi keşfetmesi için fırsat verilmesi. Tensel temasa devam edilmeli, bebeğin memeye kendi başına yerleşmesine izin verilmelidir.

 

2)GÖĞÜSTE TIKANIKLIK, BİRİKME:

Dolu ve tıkanmış meme farklıdır. Dolu meme; sıcaktır, ağrılıdır ve serttir, süt akar ve ateş yoktur. Tıkanmış meme; Acı verir, ödemli gibidir, parlaktır ve kırmızı görünebilir, süt akmaz ve 24 saat ateş olabilir.

Meme tıkanmasının nedenleri ve önlemleri:

Nedenler:

✓Fazla süt
✓Emzirmeye başlamanın gecikmesi,
✓Memeye kötü yerleşme,
✓Sütün seyrek boşaltılması,
✓Emzirmenin kısa kesilmesi.

Önlemler:

✓Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlamak,
✓İyi yerleşmeyi sağlamak,
✓Emzirmeyi sınırlandırmamak.

Tıkanık meme tedavisi:

Sütün memeden boşaltılması ön koşuldur. Eğer süt boşaltılmazsa mastit, apse oluşabilir ve süt üretimi azalır. Bu nedenle annenin göğsünü “dinlendirmesi’ yanlıştır. Eğer bebek emmeyi becerebiliyorsa sık emmelidir. Bu, sütü boşaltmanın en iyi yoludur. Ama bebek ememiyorsa; anne sütü eliyle ya da meme pompasıyla sağabilir.
Bazen çocuğun emebilmesi için göğsü yumuşatmak amacıyla az miktar süt sağmak yeterli olabilir.

Emzirmeden ya da sütü sağmadan önce annenin oksitosin refleksi uyarılmalıdır;

✓Memelerin üzerine sıcak bir kompres uygulanması; ya da annenin sıcak duş alması.

✓Annenin sırtına ve boynuna masaj

✓Memesine hafifçe masaj 

✓Meme ve meme başı derisini uyarmak.

✓Bir emzirmeden sonra memelerinin üzerine soğuk kompres uygulamak da ödemi (şişkinliği) azaltmada yararlı olabilir.

 

3)KANAL TIKANIKLIĞI VE MASTİT:

Kanal tıkanıklığının ve meme iltihabının en önemli nedeni memenin tümünden veya bir bölümünden süt boşalmasının yeterince olmamasıdır.

Memenin tümünden süt boşalmasının yetersiz oluşunun sebepleri: seyrek emzirme veya etkin olmayan emmedir. Anne çok meşgul olduğunda, emzirme düzeni örneğin yolculuk gibi değişikliğinde veya gece uyuduğu için bebek daha az emmeye başladığında. Diğer önemli bir faktör annenin stresi ve çok çalışmasıdır; bebek daha seyrek ve kısa süre emmektedir.
Memenin bir bölümünden süt boşaltılmasının yetersiz olmasının sebepleri: Etkin olmayan emme-bebeğin iyi yerleşmemesi sonucunda memenin sadece bir kısmındaki sütün boşalması yanı sıra, sıkı giyeceklerin baskısı-annenin özellikle gece sutyen giyerek veya memenin üzerine yatarak süt kanalının tıkanmasına neden olması, emzirme sırasında annenin parmaklarının baskısı ve sarkık bir göğsün alt bölümünün iyi boşalmaması olabilir.
Eğer meme başında çatlak varsa bakteriler meme dokusuna kolayca girebilir ve mastite neden olabilir.
Ani bir vuruş veya daha büyük bir çocuğun tekmesi gibi bir travma meme dokusunu hasara uğratarak mastite neden olabilir.
Kanal tıkanıklığı ve meme iltihabının tedavisi:

Tedavinin en önemli kısmı, etilenmiş meme bölgesindeki sütün boşaltılmasıdır.

Bebek emerken, tıkalı alana ve bu alandan meme ucuna doğru masaj tıkalı yoldaki engeli ortadan kaldırır. Anne bu sırada koyulaşmış bir süt parçasının gelebilir; bebeğin bunu yutmasının bir tehlikesi yoktur. Öğünler arasında memelere sıcak kompresler uygulanır.
 Emzirmeye etkilenmemiş memeden başlamak oksitosin refleksini çalıştırdıktan sonra etkilenmiş memeye geçebilirsiniz.
Bebeğe her emzirmede farklı bir pozisyon verilmesi; memenin çeşitli yerlerindeki sütün boşaltılmasını sağlar. Anneye her emzirmede bebeği kucağında yüz yüze değil, koltuk altı pozisyonunda veya yatarak emzirmek gerekebilir.
Bazen anne özellikle çok acı veriyorsa hasta memesinden bebeğini emzirmek istemez veya bazen bebek olasılıkla sütün tadı değiştiği için enfekte memeden emmek istemez. Bu durumda sütün sağılması gereklidir; süt memede kalmaya devam ederse apse gelişebilir.
Genelde kanal tıkanıklığı veya mastit, memenin o bölümünden süt boşalıyorsa bir gün içinde iyileşebilir.
Annenin ciddi enfeksiyon belirtileri ve meme ucunda çatlak dolayısıyla bakterilerin bulaşma olasılığı varsa veya sütün akışı sağlandıktan sonraki 24 saat içinde hiçbir düzelme olmazsa; antibiyotik, ağrı kesici ve tam istirahat gerekebilir.

 

4)MEME UCU YARALARI:

Bebeğin memeye düzgün yerleştirmesi gerekli olan tek noktadır.

Memelerin günde bir kereden fazla yıkamaması, yıkarken sabun kullanılmaması, havluyla sertçe ovuşturmaktan kaçınılması gerekir.
Memelerin emzirme öncesinde ya da sonrasında yıkanması gerekmez. Yıkanırken derinin doğal yağları kaybolduğundan bu yara oluşmasını kolaylaştırır.
İlaçlı losyon ve merhemlerden, deriyi tahriş ettikleri ve bunların herhangi bir yararı bulunmadığı için kaçınılmalıdır.
Emzirme sonrası çıkaracağı bir miktar sütle meme ucu çevresini hafifçe ovmanın iyileştirici özelliği vardır.

 

5)MEMEYİ RED:

Bebeğin emmeyi reddetmesi, emzirmeden vazgeçmenin sık rastlanan nedenlerindendir. Anne kendini reddedilmiş hisseder ve bu deneyim onu hayal kırıklığına uğratır.

Bazen bebek memeyi tutar, ancak emmez, yutmaz ya da çok zayıf emer.
Bazen anne emzirmeye çalışırken, bebek ağlar ve memeyle adeta kavga eder.
Bazen bebek bir dakika emer ve sonra emmeyi ağlayarak ya da tıkanarak bırakır.  Bunu bir öğün sırasında birçok kez yapabilir.
Bazen de bebek bir memeyi emer ama diğerini reddeder.

 

Bir Bebek Memeyi Niçin Reddedebilir?

Bebek hasta, ağrılı veya ilaç etkisinde olabilir. Bebek memeyi alır ancak eskisine göre daha güçsüzce emer.

Forseps ya da vakum uygulanan bölgede yara olabilir: Bebek ağlar ve annesi kendisini beslemeye çalışırsa mücadele eder.
Ağızda acıma: Pamukçuk, daha büyük bebeklerde diş çıkarma. Bebek birkaç kez emer sonra durur ve ağlar.
Sedatif etkisi: Annesine doğum sırasında ya da psikolojik tedavi amacıyla verilen ilaçlar yüzünden bebekler uyuklayabilir.

 

Emzirme tekniğinde bir sorun mu var?

Biberonla beslenme ya da yalancı emzik kullanımı,
Memeye kötü pozisyonda tutulma ya da tıkalı meme yüzünden yeterli miktarda süt alamama,
Annesi ya da yardımcının bebeği sertçe ve kötü bir pozisyonda tutması ve bu sırada bebeğin başının arkasına bastırması, bu basıncın bebekte “dövüşme” arzusu uyandırması,
Annenin memesini, bebeğin almasını engelleyecek şekilde tutuyor ya da sallıyor olması,
Emzirmenin kısıtlanması, örneğin belli saatlerde meme verilmesi
Fazla birikim sonucu çok fazla süt, çok hızlı geliyordur. Bu durumda bebek, bir dakika için emer ancak sonra, boşalma refleksi başlayınca ve süt fazla gelince nefes almak için memeyi bırakır ya da ağlar. Bu durum bir öğünde birçok kereler meydana gelebilir. Anne, bebek memeyi bıraktıktan sonra sütün akmaya devam ettiğini görebilir.

Anneye, her defasında bebeği bir memeden emzirmelidir. Eğer bebek, tek memeden emmeye devam eder ve kendi isteği ile memeyi bırakırsa, ihtiyacı olan, yağdan zengin “son süt” ü de alabilir. Bir sonraki öğünde diğer meme verilir.

Emzirmeden önce sütün bir kısmını sağmak, emzirirken sırtüstü uzanmak (süt yukarı doğru akmak zorunda kalacağından daha yavaş gelir) ve anne memesini makas tutar gibi tutarak akımın yavaşlamasını sağlamak da bazen yardımcı olabilir. 

Emmeyi düzenlemede erken dönemde zorluk (bazı bebeklerin emmeyi öğrenmesi diğerlerinden daha uzun sürer) yaşanması.
Sadece bir memenin reddi: Bazen bebek, sadece bir memeyi istemez. Bu genellikle sorunun istenmeyen tarafta daha etkili olmasındandır.

 

Bir değişiklik bebeği üzmüş olabilir?

Bebeklerin çok güçlü duyguları vardır. Eğer üzgünlerse memeyi istemezler. Ağlamayabilirler, sadece memeyi istemezler. Bu durum en sık 3 – 12 aylar arasında meydana gelir. Bebek birçok öğünü reddeder. Bu davranış bazen, “Emme Grevi” diye adlandırılır.

Anneden ayrılma, örneğin, annenin tekrar işe başlaması, yeni bir bakıcı ya da çok fazla bakıcı değiştirilmesi,
Aile düzeninde değişiklik, örneğin, evin taşınması ya da akrabalara ziyarete gidilmesi,
Annede hastalık ya da memesinde enfeksiyon olması,
Annenin adet görüyor olması,
Annenin kokusunda değişiklik, örneğin, değişik bir sabun ya da yemek; (bu durumda yeni sabun, parfüm ya da yiyeceği kullanmayı bırakmasını önerilir).

 

 “Gerçek” Bir Red Olmayabilir?

Bazen, bebek annesine memeyi istemediğini düşündürecek şekilde davranır. Memeyi gerçekten reddetmiyordur.

Yeni doğmuş bir bebek memeye tutulduğunda, başını “hayır” der gibi sağa sola    çeviriyordur. Bu normal bir davranıştır.
4-8. aylar arasında bebeklerin dikkati çok kolay çekilir. Örneğin bir ses duyduklarında aniden emmeyi keserler. Bu, bebeğin uyarıya tepkili olduğunu gösterir. Annenin, bebeği daha sessiz bir ortamda emzirmesi, sorunu düzeltir.
Bazen de bir yaşından sonra bebek emmeyi kendi kendine kesebilir. Bu genellikle kademeli olarak gerçekleşir.